Đức Lêô XIV: Trẻ em và thanh thiếu niên dễ bị thao túng bởi AI
Đức Giáo hoàng Lêô XIV, khi phát biểu trước các tham dự viên hội nghị “Phẩm giá của trẻ em và thanh thiếu niên trong thời đại Trí tuệ Nhân tạo” vào thứ Năm vừa qua tại Vatican, đã cảnh báo rằng thanh thiếu niên và trẻ em có thể dễ dàng bị thao túng bởi trí tuệ nhân tạo và “bảo vệ phẩm giá của trẻ vị thành niên” không chỉ giới hạn trong các chính sách mà còn đòi hỏi “giáo dục số hóa,”
Đức Giáo hoàng Lêô XIV, khi phát biểu trước các tham dự viên hội nghị “Phẩm giá của trẻ em và thanh thiếu niên trong thời đại Trí tuệ Nhân tạo” vào thứ Năm vừa qua tại Vatican, đã nhấn mạnh rằng bảo vệ phẩm giá của trẻ vị thành niên không thể chỉ dựa vào các chính sách, mà còn cần giáo dục số hóa đúng cách.
Nhận thấy trí tuệ nhân tạo đang biến đổi nhiều khía cạnh trong đời sống hằng ngày, bao gồm giáo dục, giải trí và an toàn của trẻ vị thành niên, ngài nói rằng điều này “đặt ra những câu hỏi đạo đức quan trọng, đặc biệt liên quan đến việc bảo vệ phẩm giá và phúc lợi của trẻ em và thanh thiếu niên.”
Đức Giáo hoàng cảnh báo rằng trẻ em và thanh thiếu niên đặc biệt dễ bị thao túng thông qua các thuật toán AI có thể ảnh hưởng đến quyết định và sở thích của các em. Cha mẹ và giáo viên cần nhận thức được các tác động này, đồng thời cần phát triển các công cụ để giám sát và hướng dẫn sự tương tác của trẻ với công nghệ.
Đức Giáo hoàng nhấn mạnh: “Chính phủ và các tổ chức quốc tế có trách nhiệm xây dựng và thực hiện các chính sách bảo vệ phẩm giá của trẻ vị thành niên trong thời đại AI này, bao gồm cập nhật các luật bảo vệ dữ liệu hiện hành để đối phó với những thách thức mới do công nghệ, đồng thời thúc đẩy các chuẩn mực đạo đức cho việc phát triển và sử dụng AI.”
Bảo vệ không thể chỉ dựa vào chính sách
Ngài nhấn mạnh: “Tuy nhiên, việc bảo vệ phẩm giá của trẻ vị thành niên không thể chỉ dựa vào chính sách; nó còn đòi hỏi giáo dục số hóa”.
Đức Giáo hoàng Lêô nhớ lại lời của Đức Giáo hoàng Phanxicô, từng nhận xét trong một dự án bảo vệ trẻ vị thành niên do ba hiệp hội Công giáo lớn ở Italia phát động: Người lớn cần tái khám phá ơn gọi của mình như “những nghệ nhân về giáo dục...”
Đức Giáo hoàng công nhận tầm quan trọng của việc xây dựng và thực thi các hướng dẫn đạo đức, nhưng nhấn mạnh rằng điều đó vẫn chưa đủ.
Thay vào đó, ngài kêu gọi: “Điều cần thiết là những nỗ lực giáo dục liên tục, hằng ngày, được thực hiện bởi những người lớn đã được đào tạo và được hỗ trợ bởi các mạng lưới hợp tác.”
Đức Giáo hoàng nói rằng quá trình này liên quan đến việc hiểu các rủi ro mà cả việc sử dụng AI lẫn việc truy cập kỹ thuật số quá sớm, không giới hạn và không giám sát có thể gây ra đối với mối quan hệ và sự phát triển của thanh thiếu niên.
Đức Giáo hoàng nói: “Chỉ khi tham gia vào việc nhận diện các rủi ro này và tác động của chúng đối với đời sống cá nhân và xã hội, trẻ vị thành niên mới được hỗ trợ trong việc tiếp cận thế giới kỹ thuật số như một phương tiện củng cố khả năng đưa ra các lựa chọn có trách nhiệm cho chính mình và cho người khác.”
Cần đảm bảo AI là đồng minh, không phải mối đe dọa
Đức Thánh Cha gợi ý rằng chính việc này là “một thực hành thiết yếu trong việc bảo vệ tính độc đáo và sự kết nối của con người, vốn luôn phải được hướng dẫn bởi sự tôn trọng phẩm giá con người như một giá trị nền tảng.”
Ngài nói rằng chỉ bằng cách tiếp cận theo hướng giáo dục, đạo đức và có trách nhiệm, chúng ta mới đảm bảo rằng trí tuệ nhân tạo trở thành đồng minh, chứ không phải mối đe dọa, trong sự phát triển và trưởng thành của trẻ em và thanh thiếu niên.
Đức Giáo hoàng Lêô kết thúc bằng cách bày tỏ mong muốn hội nghị giúp đặt nền tảng vững chắc cho việc phục vụ liên tục trẻ em, thanh thiếu niên, toàn thể Giáo Hội và xã hội, với sự chúc phúc của Thiên Chúa.
Tác giả: Deborah Castellano Lubov
Xuân Đại (TGPSG) biên dịch từ Vatican News